Τετάρτη 3 Απριλίου 2013

Αφιέρωμα: Κλασσικοί Συγγραφείς / Hans Christian Andersen


Οδοιπορικό στην Ελλάδα / Χανς Κρίστιαν Άντερσεν / μετάφραση: Allan Lund, Λουκία Θεοδώρου / Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1999

Γεννήθηκε το 1805, πέθανε το  1875. Δανός, ποιητής, ηθοποιός, παραμυθάς, ταξιδιώτης, gay;, σιωπηλός λάτρης γυναικών, νάρκισσος. Όλα τα παραπάνω… ίσως και για αυτό να του ταίριαζε η Αθήνα του 1841.

«Ιππεύαμε περίπου δυόμισι ώρες... Κάτω από τα πόδια μας μοσχοβολούσε το θυμάρι. Είδαμε τη θάλασσα με την Τήνο και μπροστά μας την Εύβοια. Κοντά σε μια ερειπωμένη εκκλησία, δίπλα σε μια ελιά, ένα λιοντάρι από μάρμαρο ­ το συνηθισμένο αρχαίο μνημείο σε τάφο», έγραψε. Στην επίσκεψή του στα χωριά των Μεσογείων βρήκε ένα μικρό καφενείο, κτισμένο δίπλα σε πεσμένα μάρμαρα. Στην περιγραφή του ο Αντερσεν αναφέρεται σε μια σκηνή που χαρακτήριζε την ελληνική ύπαιθρο ως πολύ πρόσφατα: «Μας πρόσφεραν καφέ και ρακί. Η γυναίκα αγωνιούσε να βγάλει από το φούρνο ένα ψωμί που είχε πάνω του χρωματιστά αυγά. Ο άντρας καθόταν ήρεμος και την κοίταζε (στην Αθήνα έχω δει άντρες καβάλα σε άλογα και οι γυναίκες τους να κουβαλάν μεγάλα φορτία και να τους ακολουθούν πεζή)».

«Περπάτησα στην οδό Ερμού που στη μέση της υψώνεται ένας μεγάλος φοίνικας και έφτασα στο Θησείο, που είναι ολόκληρο από άσπρο μάρμαρο και μοιάζει με τους ναούς στο Paestum (στη Σικελία)».

«Ανέβηκα στην Ακρόπολη ενώ με κοιτούσαν κάτι μεγάλα, ελληνικά σκυλιά.
Κατέβηκα από την Ακρόπολη και στάθηκα στο θέατρο του Ηρώδη: ένας βοσκός έβοσκε εκεί κοντά τα πρόβατά του. Μερικά πεντάχρονα Ελληνόπουλα μου ‘ρίξαν μια πέτρα και μετά έτρεξαν να κρυφτούν».

Οι μαγικές γαλότσες και άλλα παραμύθια / Χανς Κρίστιαν Άντερσεν / Ερατώ, 2005

Μέσα στο δωμάτιο βρίσκονταν δύο παράξενες φιγούρες. Εμείς, τις έχουμε γνωρίσει. Η μία ήταν η νεράιδα που την έλεγαν Φροντίδα. Η άλλη ήταν η ανθυπονεράιδα της Τύχης. Έσκυφαν πάνω απ' τον νεκρό άντρα.
"Oρίστε!" είπε η Φροντίδα. "Τι πρόσφεραν οι Γαλότσες σου στους ανθρώπους;"
"Τουλάχιστον, χάρισαν σ' αυτόν εδώ την αιώνια ευτυχία", απάντησε η ανθυπονεράιδα της Τύχης.
"Κάνεις πολύ μεγάλο λάθος", συνέχισε η Φροντίδα. "Αυτός εδώ έφυγε με δική του πρωτοβουλία. Δεν κλήθηκε να φύγει, δεν είχε έρθει η ώρα του. Απλά, το ψυχικό του σθένος δεν ήταν αρκετά δυνατό, δεν μπορούσε να περιμένει, για ν' ανακαλύψει τους θησαυρούς που του επιφύλασσε η ζωή. Γι' αυτό κι εγώ θα του κάνω ένα πολύ μεγάλο δώρο".
Και άρπαξε τις Γαλότσες, και τις τράβηξε απ' τα πόδια του φοιτητή. Ο ύπνος του θανάτου πήρε τέλος. Ο φοιτητής ξύπνησε και σηκώθηκε. Η Φροντίδα εξαφανίστηκε και μαζί της εξαφανίστηκαν και οι Γαλότσες. Προφανώς τις θεωρούσε πια δικές της.

Οι αγριόκυκνοι / Hans Christian Andersen / 
μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
εικονογράφηση: Jakobs Günther / 
Αερόστατο, 2010

Τα έντεκα αδέρφια της όμορφης πριγκίπισσας Ελίζας, μεταμορφώθηκαν σε αγριόκυκνους. Μόνο τη νύχτα ξαναπαίρνουν την ανθρώπινη μορφή τους. Ωστόσο, υπάρχει τρόπος να σώσει η Ελίζα τ’ αδέρφια της από τα μάγια της κακιάς μητριάς τους.
Μόνο που πρέπει να δουλέψει σκληρά, να μη λογαριάσει ούτε πόνο ούτε κόπο...

Το αηδόνι του αυτοκράτορα / Hans Christian Andersen / 
μετάφραση: Κώστας Πούλος
εικονογράφηση: Igor Oleynikov / 
Παπαδόπουλος, 2007

Στη χώρα υπήρχε ένα αηδόνι που πετούσε χαρούμενο από κλαδί σε κλαδί κελαηδώντας. Υπήρχε όμως και ένας αυτοκράτορας, που ήθελε το αηδόνι να κελαηδάει μόνο για κείνον και για κανέναν άλλον. Έτσι μερικοί αυλικοί έπρεπε να πάνε αμέσως να το πιάσουν. Το αηδόνι τώρα κελαηδούσε μέσα από το κλουβί του και όλα πήγαιναν πολύ καλά και ωραία. Κάποτε ο αυτοκράτορας έλαβε ως δώρο ένα μεγάλο κουτί, που είχε μέσα ένα άλλο αηδόνι, κουρδιστό και ψεύτικο...

Το τελευταίο όνειρο της γέρικης βελανιδιάς / 
Χανς Κρίστιαν Άντερσεν / 
μετάφραση: Μάνος Κοντολέων, Κώστια Κοντολέων / 
εικονογράφηση: Νόνκα Πετκόβα / 
Άγκυρα, 2007

Μέσα στο δάσος η βελανιδιά θεριεύει και μεγαλώνει. Μα όταν έρθει η στιγμή που ένα θαύμα πρέπει να γεννηθεί, τότε το δέντρο δεν θα διστάσει να προσφέρει τα πάντα. Μια ιστορία αγάπης και θαύματος, γραμμένη από έναν μεγάλο, αξεπέραστο παραμυθά.



Το κορίτσι που πάτησε πάνω στο καρβέλι / 
Hans Christian Andersen
μετάφραση: Κώστια Κοντολέων, Μάνος Κοντολέων / 
εικονογράφηση: Ευγενία Λογκβινόβσκα /
Άγκυρα, 2006

Είναι, μάλλον, κάτι παραπάνω από σίγουρο, πως όλοι σας έχετε ακούσει να γίνεται λόγος για το κορίτσι που πάτησε πάνω στο καρβέλι για να μη λερώσει τα όμορφα παπούτσια του, κι όλοι σας, σίγουρα, ξέρετε τη δυστυχία που έφερε στη ζωή της, η ασυλλόγιστη αυτή πράξη. Αλλά αν έτυχε να μην έχετε ακούσει ή διαβάσει ποτέ αυτή την ιστορία, να που τώρα σας δίνεται η ευκαιρία...


Η μικρή γοργόνα / Χανς Κρίστιαν Άντερσεν / μετάφραση: Αγαθή Δημητρούκα / εικονογράφηση: Λίζμπετ Τσβέργκερ / Εκδόσεις Πατάκη, 2005

Η ιστορία της μικρής γοργόνας που ερωτεύτηκε ένα νεαρό αγόρι είναι πασίγνωστη κι έχει αγαπηθεί από εκατομμύρια αναγνώστες, όμως στα χέρια μιας εικονογράφου με διεθνή αναγνώριση όπως η Λίζμπετ Τσβέργκερ μοιάζει ολοκαίνουρια. Η "Mικρή γοργόνα", που δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1837, ένα παραμύθι γεμάτο σπαραγμό για τον έρωτα χωρίς ανταπόκριση και για την αυτοθυσία, συνέβαλε στο να καθιερωθεί ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν ως ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς παραμυθιών σε όλο τον κόσμο. Ο ίδιος ο Άντερσεν έλεγε "είναι το μόνο από τα έργα μου που με συγκινούσε όταν το έγραφα".
Οι εικόνες της Λίζμπετ Τσβέργκερ προσθέτουν ιδιαίτερη φρεσκάδα και γοητεία στο κείμενο του Άντερσεν. Το όνομα Τσβέργκερ είναι συνώνυμο των πανέμορφα εικονογραφημένων εκδόσεων κλασικής παιδικής λογοτεχνίας· το βιβλίο αυτό απευθύνεται στους λάτρεις του είδους, για να το προσθέσουν στη συλλογή τους.

Το ασχημόπαπο / 
Hans Christian Andersen / 
μετάφραση: Δήμητρα Σίμου / 
εικονογράφηση: Robert Ingpen / 
Καλειδοσκόπιο, 2005

"Και τότε είδε - α! τι είδε να καθρεφτίζεται στο καθαρό νερό; Δεν ήταν πια το άχαρο, αδέξιο, άτσαλο, γκρίζο, πανάσχημο πουλί. Είχε μεγαλώσει και είχε γίνει, κι αυτός, κύκνος. Φαίνεται πως σ' όποια φωλιά κι αν γεννηθείς, αν βγεις από αυγό κύκνου, κύκνος γίνεσαι!"




Το κοριτσάκι με τα σπίρτα / 
Hans Christian Andersen
μετάφραση: Δήμητρα Σίμου / 
εικονογράφηση: Κβέτα Πατσόφσκα / 
Καλειδοσκόπιο, 2005