Εκτός απροόπτου έρχονται Χριστούγεννα / Μέρος Δεύτερον

Αν είναι να κάνεις δώρα φρόντισε να είναι βιβλία.

…για το νοσταλγό

Ημερολόγιο 2013: Αναμνήσεις μιας άλλης εποχής / Ωκεανίδα, 2012

Το 2012 που μας φεύγει δεν ήταν μόνο χρονιά κρίσης, γκρίνιας και στεναχώριας, ήταν και χρονιά νοσταλγίας. Ο κόσμος κατέφυγε για άλλη μια φορά στο παρελθόν, τότε που "δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα" και όχι μόνο. Τότε που η αξιοπρέπεια περίσσευε και η εργατικότητα ήταν αυτονόητη. Τότε που οι δημόσιοι υπάλληλοι πήγαιναν στη δουλειά τους με γραβάτα γιατί ένοιωθαν, και ήσαν, κύριοι. Τότε που ένας άντρας όταν έμπαινε στο τραμ χαιρετούσε βγάζοντας το καπέλο του, και το "καλημέρα" έβγαινε με στεντόρεια φωνή. Τότε που οι πολιτικοί μας ήξεραν να κυβερνούν και πέθαιναν στην ψάθα. Τότε που οι λίγοι πλούσιοι ήταν περισσότερο γνωστοί σαν ευεργέτες. Τότε που οι άνθρωποι, ακόμη και οι πιο φτωχοί, πίστευαν στον εαυτό τους και γλεντούσαν τη ζωή τους όσο γινόταν καλύτερα.
Είχαμε κι εμείς, οι εκδόσεις Ωκεανίδα, μια μικρή συμμετοχή στο κύμα νοσταλγίας που μας πλημμύρισε και μας έδωσε μια μικρή νότα αισιοδοξίας: Το βιβλίο του Θωμά Σιταρά "Η Παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται 1834-1938" που εκδόσαμε στην αρχή του 2012 μας θύμισε με τον πιο ζωντανό τρόπο κάποιες ωραίες παλιές εποχές.
Ξεκίνησε ένας καινούργιος χρόνος, το 2013. Ζητήσαμε από τον συγγραφέα με το πλούσιο αρχειακό υλικό, που συγκέντρωνε για πάνω από μια πενταετία, να μας ετοιμάσει ένα διαφορετικό ημερολόγιο: ένα "κιμπάρικο" ημερολόγιο με τα παλιά, τα ωραία κι αληθινά, προσδοκώντας έτσι λίγο περισσότερη αισιοδοξία για το μέλλον.

…για τον update τύπο

Η εικοστή έβδομη πολιτεία / Μυθιστόρημα / Τζόναθαν Φράνζεν / μετάφραση: Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης / Ψυχογιός, 2012

Το Σεντ Λούις, η ήσυχη πόλη που αργοπεθαίνει πλάι στο ποτάμι στην πολιτεία Μιζούρι των ΗΠΑ, υποδέχεται μια καινούργια κάτοικο η οποία είναι και η νέα διοικητής της αστυνομίας στην περιοχή. Πρόκειται για μια χαρισματική νεαρή γυναίκα που ονομάζεται Σ. Τζαμού και κατάγεται από τη μακρινή Βομβάη. Προτού καλά καλά η Τζαμού εγκατασταθεί στην πόλη, μερικοί από τους εξέχοντες εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας βρίσκονται μπλεγμένοι σε μια πολιτική συνωμοσία που φαίνεται να απλώνει τα πλοκάμια της σε κάθε αθέατη πτυχή του δημόσιου βίου. Ένα μυθιστόρημα που αποκαλύπτει τις μυστικές ζυμώσεις σε μια συνηθισμένη αμερικανική μητρόπολη εκθέτοντας μπροστά μας το Αμερικάνικο Όνειρο ως γνήσιο τρόμος και μαύρη, σκοτεινή κωμωδία. "Η Εικοστή Έβδομη Πολιτεία", έργο που ανήκει ήδη στα κλασικά μυθιστορήματα της σύγχρονης πεζογραφίας, σήμανε την εμφάνιση του Τζόναθαν Φράνζεν στα γράμματα και την έναρξη μιας δημιουργικής πορείας που θα τον κατέτασσε στους κορυφαίους δημιουργούς της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Η πιο κρυφή πληγή / Μυθιστόρημα / Βαγγέλης Ραπτόπουλος / Ίκαρος, 2012

Μια σύγχρονη ερωτική ιστορία, με φόντο τα Δεκεμβριανά του '44.

Ένας ισόβιος έρωτας στην εποχή των στιγμιαίων ερώτων και ο εφιάλτης του εμφυλίου στα χρόνια της κρίσης.

Πατρική κληρονομιά / Μια αληθινή ιστορία / Philip Roth / μετάφραση: Τάκης Κιρκής / Πόλις, 2012

Η "Πατρική κληρονομιά", μια αληθινή ιστορία, αγγίζει αισθήματα με εκείνη την ένταση που ο Φίλιπ Ροθ γνωρίζει καλά. Ο συγγραφέας παρακολουθεί τον ογδονταεξάχρονο πατέρα του -έναν άνθρωπο με παροιμιώδη ρώμη, γοητεία, και μια ανεξάντλητη συλλογή αναμνήσεων από το Νιούαρκ- στη μάχη του με τον όγκο στον εγκέφαλο, που εντέλει θα τον σκοτώσει. Ο γιος παραστέκεται γεμάτος αγάπη, αγωνία και τρόμο στον πατέρα του, σε όλα τα στάδια της τελευταίας του δοκιμασίας, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα εκείνο το πείσμα για επιβίωση που χαρακτήριζε συνολικά τη μακρόχρονη και πεισματική πάλη του με τη ζωή. Η "Πατρική κληρονομιά" ανακηρύχθηκε από το περιοδικό "Time" Καλύτερο Βιβλίο του 1993 στην κατηγορία της μη μυθοπλαστικής πεζογραφίας.

Ένα μεστό και βαθιά συγκινητικό πορτρέτο πατέρα και γιου... Ο Ροθ παρακάμπτει κάθε διάθεση παραμυθίας και παρηγοριάς προκειμένου να φτάσει στην αλήθεια - στην αλήθεια για τον εαυτό του και τον πατέρα του, για τον θάνατο και τον φόβο του θανάτου, για εκείνη την απόλυτα ευάλωτη θέση στην οποία μας καταδικάζει όλους η αγάπη.
(Chicago Tribune)

Με αμεσότητα αριστοτεχνική, η "Πατρική κληρονομιά" αφηγείται μία από τις πιο θεμελιώδεις αληθινές ιστορίες που μοιράζονται οι Αμερικανοί σήμερα... Και η αφήγηση αυτή σφύζει από ζωντάνια και χιούμορ... Πρόκειται για έναν θρίαμβο της λογοτεχνίας... της υπέροχα πραγματιστικής, ιδιοφυώς απρόβλεπτης αφηγηματικής φλέβας του Φίλιπ Ροθ.
(The New York Times Book Review)

…για τον κλασσικό

Ο μεγάλος Γκάτσμπυ / F. Scott Fitzgerald / μετάφραση: Άρης Μπερλής / Άγρα, 2012

Πρόκειται για σπουδαίο έργο, ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Η αποδοχή του από την κριτική και το αναγνωστικό κοινό είναι σχεδόν ομόφωνη. Ο Γκάτσμπυ ενσαρκώνει το Αμερικανικό Όνειρο, το ιδεώδες της προσωπικής επιτυχίας, της κοινωνικής και επαγγελματικής ανέλιξης και του πλούτου, σε συνθήκες ελευθερίας, ασχέτως καταγωγής, μόρφωσης, θρησκείας. Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνεται και η ερωτική επιτυχία. Το Αμερικανικό Όνειρο έχει ατομιστική και υλιστική βάση, μολονότι κάποιες όψεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδεαλιστικές. Ο Γκάτσμπυ εκπληρώνει το Αμερικανικό Όνειρο μέσα σε τρία μόνο χρόνια (Καλοκαίρι 1919-Καλοκαίρι 1922): γίνεται πάμπλουτος, αγοράζει μια μεγάλη έπαυλη με "γαλάζιους κήπους", έχει μπάτλερ, υπηρέτες και μια Ρολς-Ρόυς, διοργανώνει θρυλικά πάρτυ. Τα λεφτά τα έκανε ως λαθρέμπορος ποτών και έχει συναλλαγές με ανθρώπους του υποκόσμου, αλλά αυτό δεν αμαυρώνει καθόλου την υπόληψή του στα μάτια του αναγνώστη - αντιθέτως, προσθέτει στη γοητεία του.
Ωστόσο, εκείνο που πάνω απ' όλα τον καθιστά μεγάλο -μυθικό- ήρωα και παραδειγματικό εραστή για κάθε εποχή είναι ο έμμονος, ανυποχώρητος, απόλυτος, κατακτητικός, ρομαντικός έρωτάς του για την Νταίζυ, ένας έρωτας που είναι αμήχανα και ιδεαλιστικά εφηβικός και, ταυτόχρονα, δυναμικά και ακράδαντα ανδρικός. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Γκάτσμπυ αναδεικνύεται σε ηθικά ανώτερο χαρακτήρα από την Νταίζυ που αποδεικνύεται τελικά πως δεν είναι παρά μια "όμορφη χαζούλα" με μια ψιθυριστή ναζιάρικη φωνή, μια "φωνή γεμάτη λεφτά". Ο Γκάτσμπυ δεν έχει αυταπάτες, γνωρίζει καλά ότι η Νταίζυ υπολείπεται των ονείρων του - "όχι από δικό της λάθος, αλλά εξαιτίας της κολοσσιαίας δυναμικότητας της φαντασίωσής του που υπερέβαινε και την Νταίζυ, υπερέβαινε τα πάντα. Είχε ριχτεί σε αυτήν την ψευδαίσθηση με δημιουργικό πάθος, πλουτίζοντάς τη συνεχώς, στολίζοντάς τη με κάθε λαμπερό φτερό που έβρισκε στο δρόμο του. Δεν υπάρχει φωτιά ή παγωνιά που μπορεί να αντιμετρηθεί με αυτό που φωλιάζει στην άγρια καρδιά ενός άντρα".

Η ανιψιά και άλλα δύο κλασικά ερωτογραφήματα / Διηγήματα / Άντον Τσέχωφ, Σεργκέη Γεσένιν / μετάφραση: Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης / Εκδόσεις Καστανιώτη, 2012

Σχεδόν όλοι οι μεγάλοι λογοτέχνες, κάποια στιγμή της ζωής τους, ενέδωσαν στον πειρασμό της "πορνογραφίας" και έγραψαν ερωτικά διηγήματα με μια γλώσσα που δεν υποκύπτει στον πουριτανικό καθωσπρεπισμό, αποδεικνύοντας πως η μεγάλη λογοτεχνία δεν γνωρίζει σύνορα μεταξύ των ειδών, των σχολών, των χωρών και των λαών. Στο βιβλίο αυτό έχουμε τρία ερωτογραφήματα γραμμένα από δύο μεγάλους Ρώσους κλασικούς λογοτέχνες: τον Άντον Τσέχοφ (παρά τη δυσπιστία πολλών, το διήγημα "Η Γκαλτσόνκα" θεωρείται δικό του έργο) και τον Σεργκέι Γεσένιν. Τρεις ιστορίες γραμμένες για να ψυχαγωγήσουν και -γιατί όχι;- να αποκαλύψουν ότι η υποκρισία κάνει κακό στην ερωτική απόλαυση.

De profundis / Όσκαρ Ουάιλντ / μετάφραση: Ανδρέας Παππάς / Σμίλη, 2012

"Διαβάζοντας την επιστολή θα έχεις την ψυχολογική εξήγηση μιας συμπεριφοράς που για τον εξωτερικό παρατηρητή φαίνεται να συνδυάζει την απόλυτη ηλιθιότητα με τη φτηνή ψευτοπαλικαριά.
Κάποια μέρα θα πρέπει να γίνει γνωστή η αλήθεια - όχι απαραιτήτως όσο ζω. [...] Δεν είμαι διατεθειμένος, πάντως, να μείνω επ' άπειρον στην γκροτέσκα αυτή πινακοθήκη όπου με έχουν τοποθετήσει. [...] Δεν υπερασπίζομαι τη συμπεριφορά μου· την εξηγώ". Αυτά τόνιζε, μεταξύ άλλων, ο Όσκαρ Ουάιλντ σε επιστολή προς τον φίλο του Ρόμπερτ Ρος, η οποία συνόδευε το γραμμένο στη φυλακή χειρόγραφο που θα γινόταν αργότερα γνωστό με τον τίτλο "De profundis".

 …για τον φιλόσοφο… υπάρχει;

Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας / Nigel Warburton / μετάφραση: Γιώργος Λαμπράκος / εικονογράφηση: Jeffrey Thompson / Εκδόσεις Πατάκη, 2012

Μια πλήρης και συναρπαστική ιστορία της φιλοσοφίας για αναγνώστες κάθε ηλικίας. Σε σαράντα περιεκτικά κεφάλαια, ο Nigel Warburton παρακολουθεί τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και στοχαστές, αναπτύσσοντας με χρονολογική σειρά τα σημαντικότερα ρεύματα και τους σταθμούς της δυτικής φιλοσοφίας.
Ο Warburton δεν καθιστά απλώς προσιτή τη φιλοσοφία, αλλά μας εμπνέει να σκεφτούμε, να διαφωνήσουμε, να θέσουμε ορθολογικά επιχειρήματα και ερωτήματα. Η "Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας" παρουσιάζει τη σαρωτική ορμή της ανθρώπινης έρευνας για φιλοσοφική κατανόηση και μας καλεί όλους να συμμετάσχουμε στη συζήτηση.

"Ένα αλφαβητάρι για την ανθρώπινη ύπαρξη: σπάνια η φιλοσοφία έμοιαζε τόσο διαυγής, τόσο σημαντική, τόσο άξια και τόσο προσιτή. Μας αναζωογονεί το γεγονός ότι η φιλοσοφία παρουσιάζεται με όρους της ιστορίας των ιδεών, παρά με άχρονες έννοιες. Μια θαυμάσια εισαγωγή για όποιον ένιωσε την περιέργεια για σχεδόν οτιδήποτε".
(Sarah Bakewell, συγγραφέας του "How to Live: A Life of Montaigne in One Question and Twenty Attempts at an Answer")

"Ένα ζωντανό και αξιοπρόσεκτο βιβλίο, γραμμένο με απλότητα και σαφήνεια. Θα βρει εξαιρετική απήχηση..."
(Peter Cave, συγγραφέας του "Can a Robot be Human?")

Σχόλια σε στοχασμούς του Ludwig Wittgenstein / Δοκίμιο / Δημήτρης Π. Βαρτζιώτης / Λευκή Σελίδα, 2012

Tην ενσωματωμένη ανοησία των κυμαινόμενων εννοιών πώς την αντιμετωπίζεις; Τη δειλία του υπονοητικού λόγου; Τα αμφίσημα και ερμαφρόδιτα; Και τις ορδές του φιλολογικού μπλαμπλαλισμού; Και εκείνη την επιστημονική συμπλοκή και διαπλοκή του αναφορικού παραπομπισμού; Τη δήθεν τέχνη της επιστημονικής φιλοσοφικότητας; Τις παγίδες της κουλτούρας της καθιερωμένης ακαδημαϊκής ευπρέπειας; Το πολιτικό γλωσσικό ερπετό; Την ηθικοθρησκευτική φοβική υπνηλία; Και εδώ «...ας θυμηθούμε τις μεγάλες αγυρτείες των λέξεων...». Ξέρω ότι συμφωνείς μαζί μου. Πρώτα να δεις τη λέξη. Μετά τη λέξη στην πρόταση. Ύστερα την πρόταση στις προτάσεις και στο τέλος τις προτάσεις στο κείμενο. Να βάλεις μια νέα λέξη στη θέση της παλιάς και πάλι η διαδικασία απ' την αρχή...

Εγκώμιο της απραξίας / Η αποτελεσματικότητα στην κινεζική σκέψη / Φρανσουά Ζυλλιέν / μετάφραση: Θάνος Σαμαρτζής / επιμέλεια: Αργύρης Παπασυριόπουλος, Νίκος Κουμπιάς / επιμέλεια σειράς: Θάνος Σαμαρτζής, Νίκος Κουμπιάς / Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2012

Ο ευρωπαίος άνθρωπος της πράξης λέει: για να είμαι αποτελεσματικός, πρέπει να θέσω έναν ξεκάθαρο στόχο και να αναζητήσω τα μέσα που θα οδηγήσουν στην πραγματοποίησή του με τον πιο άμεσο τρόπο. Στην κινεζική σκέψη -όπως την παρουσιάζει εδώ ο Φρανσουά Ζυλλιέν, ένας από τους διαπρεπέστερους σινολόγους της εποχής μας- η αποτελεσματικότητα νοείται διαφορετικά. Ο κινέζος στρατηγός δεν θέτει στόχους ούτε καταστρώνει σχέδια. Αυτό που κάνει είναι να προσπαθεί να ανιχνεύσει και να εκμεταλλευτεί την εσωτερική δυναμική της κατάστασης· να συντονιστεί με τη φυσική πορεία των πραγμάτων, ώστε να κάνει τις συνθήκες να δουλέψουν για λογαριασμό του. Σύμφωνα με την κινεζική αντίληψη, τότε δρα κανείς με αληθινή αποτελεσματικότητα, όταν απλώς υποβοηθά αυτό που θα συμβεί ούτως ή άλλως. Όταν το αποτέλεσμα της δράσης του προκύπτει αβίαστα, ανεπαίσθητα, σαν από μόνο του. Γιατί το μέγιστο κατόρθωμα είναι να ενεργήσεις έτσι ώστε να φαίνεται πως ο καθένας θα μπορούσε να καταφέρει αυτό που εσύ πέτυχες. Χωρίς αντίσταση, χωρίς κίνδυνο, χωρίς κόπο.

…και αδυναμίες έχουμε

Το κουμπί και το φόρεμα / Διηγήματα / Σωτήρης Δημητρίου / Εκδόσεις Πατάκη, 2012

"Βρήκα ένα κουμπί και για χάρη του έραψα ένα φόρεμα" λέει μια παροιμία.
Εξηγεί -μεταφερόμενη στη λογοτεχνία- την αναγωγή ενός στοιχείου σε διήγημα. Αυτός ο τρόπος ίσως είναι ο συνήθης. Όπως δεν υπάρχει στη φύση ευθεία γραμμή ή τέλειος κύκλος, δεν υπάρχει και στην κοινωνία αυτοτελές και ανεξάρτητο διήγημα. Είναι πάντα μια αυθαίρετη διάκριση του συγγραφέα. Ακόμα κι ένας αφηγητής προσωπικής εμπειρίας όχι μόνο κόβει και ράβει αλλά και -βαθύτερα- αγνοεί τα πάμπολλα ρυάκια που διαμόρφωσαν τη συγκεκριμένη κοίτη.
Το βιβλίο περιέχει τριάντα δύο ετερόκλητα διηγήματα. Οι σκηνές τους είναι η δυτική μεθόριος, η επαρχία, η Αθήνα αλλά και ψυχικοί τόποι.
Μερικά διηγήματα είναι γραμμένα στη χωριάτικη, ποιητική γλώσσα.

Περί πίστεως / Εμείς (και) οι δαιμονισμένοι / Δημήτρης Δημητριάδης / Σαιξπηρικόν, 2012

Το "Περί πίστεως" είναι ένα βιβλίο δημόσιας συνάντησης: έχει τόσα περιθώρια αναγκαιότητας όσα του επιτρέπουν μόνον η συναλλαγή και η συνεύρεση με τούς άλλους.
Είναι επίσης ένα βιβλίο τύποις αυστηρό και λόγιο : χρειάζεται την δερματική επαφή, την οπτική σχέση, την απτική συνάφεια, την αναπνευστική συναλληλία, την γυμνή σύμπραξη, την απερίφραστη προσφορά.
Το ζητούμενο εδώ, και ως θέμα προς συζήτηση και ως εκκρεμότητα προς αντιμετώπιση, είναι το τι συμβαίνει ανάμεσα στούς ανθρώπους όταν αυτοί διερωτώνται τι δεν πήγε καλά στον κόσμο και τι δεν πάει καλά στην ζωή τους, όχι ασφαλώς για να δοθούν απαντήσεις -τα ερωτήματα να παραμείνουν φλέγοντα, και όχι ασφαλώς για να προταθούν πανάκειες- ας μάς πολιορκεί εσαεί το ασθενές, αλλά για να τεθεί το ένα και κορυφαίο πρόβλημα (από το ρήμα "προβάλλω", δηλαδή δίνω προτεραιότητα και προωθώ): τι συμβαίνει μεταξύ μας και ποια είναι όλα εκείνα που αυτό το "μεταξύ μας" το παρεμποδίζουν, το υποστέλλουν, το αναστέλλουν, το αλλοιώνουν, το καταργούν, το αφανίζουν, το δυσφημούν, το αρνούνται, το σπιλώνουν, το διώκουν, το καταστρατηγούν.
Το βιβλίο αυτό είναι ένας πειράζων ενδιάμεσος που εισχωρεί ανάμεσα στις σάρκες, κι εκεί ψηλαφεί, οσμίζεται, γεύεται τι είναι εκείνο που τις χωρίζει και τις κρατά σε επιβεβλημένη επιφυλακτικότητα, σε αμοιβαία αγνωσία, σε παράλληλη απομάκρυνση, σε φορτική δυσπιστία, σε κατάφωρη απόρριψη και αλόγιστη καταδίκη.
Δεν στοχεύει να ενώσει τα υπάρχοντα διεστώτα - δεν έχει την πρόθεση ούτε και την εμβέλεια. Αποπειράται να θίξει τα σημεία των ρήξεων και των τμήσεων, προκειμένου να τα υποδείξει σε όσους επείγονται, ορέγονται αλλά και τολμούν να τα αναδεχθούν ιδίοις σώμασι.

Δ.Δ

…κάνει τζιζζζζζζζζ

Δημιουργικές αντιστάσεις και αντεξουσία / Εγχειρήματα και προβληματισμοί του ριζοσπαστικού κινήματος στον 21ο αιώνα / Ορέστης Βαρκαρόλης / Καφενείον "Το παγκάκι", 2012

Οι εμπορευματικές σχέσεις παράγουν έναν κόσμο απατηλών αναπαραστάσεων, όπου το θέαμα παίρνει τη θέση της πραγματικότητας. Οι καταπιεστικές κοινωνικές σχέσεις αποκρύπτονται, όπως και η προοπτική μιας ριζικά διαφορετικής κοινωνίας, βασισμένης στη συλλογική αυτοδιαχείριση και αυτοδιεύθυνση. Στον αντίποδα, οι δημιουργικές αντιστάσεις αποτελούν συλλογικές καταστάσεις επανοικειοποίησης της ζωής στο σήμερα με όρους αλληλεγγύης.
Δημιουργικές Αντιστάσεις, Αλληλέγγυα Οικονομία, Αυτοδιαχείριση, Αντεξουσία... Το παρόν βιβλίο προσεγγίζει τη θεωρητική διάσταση αυτών των εννοιών, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μια συλλογή βιωμάτων και προβληματισμών που προέκυψαν μέσω της συμμετοχής του συγγραφέα στον Συνεταιρισμό για το Εναλλακτικό και Αλληλέγγυο Εμπόριο "Ο Σπόρος", τη Συνεργατική Τροφίμων "Το Καλάθι" και την Κολεκτίβα Εργασίας "Το Παγκάκι".

Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής / Ντοκουμέντα από την ιστορία και τη δράση μιας ναζιστικής ομάδας / Δημήτρης Ψαρράς / Πόλις, 2012

Η πιο οδυνηρή συνέπεια της πολύπλευρης ελληνικής κρίσης είναι, αναμφίβολα, η θριαμβευτική είσοδος στη Βουλή ενός ανοιχτά ναζιστικού κόμματος. Στην καταχνιά που έχει σκεπάσει όλη τη χώρα προστίθεται τώρα το μαύρο σύννεφο μιας πολιτικής οργάνωσης που επικαλείται τον Χίτλερ ως πρότυπο και που εφαρμόζει τη βία του πεζοδρομίου ως μέθοδο εθνικής ανάτασης. Πώς φτάσαμε ώς εδώ; Και πώς η Ελλάδα, που περηφανευόταν για την ανεκτικότητά της και την παραδοσιακή της φιλοξενία, κατέληξε στην κατώτερη βαθμίδα των πιο ξενόφοβων ευρωπαϊκών κοινωνιών; Πώς άνοιξε ξαφνικά ο ασκός του Αιόλου και η μέχρι πριν από λίγα χρόνια ανυπόληπτη και περιθωριακή ελληνική Ακροδεξιά έφτασε σήμερα να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική ατζέντα, επιβάλλοντας με το έτσι θέλω τις ακραίες της επιλογές στο κομματικό σύστημα; Πώς ξεχάσαμε τη δικτατορία; Πώς είναι δυνατόν να ψηφίζουν ένα ναζιστικό κόμμα στο Δίστομο και τα Καλάβρυτα; Και πώς ανεχόμαστε τη χλεύη κατά του Ολοκαυτώματος σε μια χώρα που έχασε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τη συντριπτική πλειονότητα των Εβραίων πολιτών της;
Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά απαιτεί τη μελέτη της ιστορίας και των ντοκουμέντων της οργάνωσης, από την ίδρυσή της, το μακρινό 1980, μέχρι σήμερα, που διεκδικεί με αξιώσεις να βάλει το δικό της μαύρο αποτύπωμα στις πολιτικές εξελίξεις. Στα κείμενα, τα σύμβολα και, κυρίως, τη δράση της Χρυσής Αυγής ανιχνεύονται οι λόγοι που επέτρεψαν την επανεμφάνιση Ταγμάτων Εφόδου σε μια ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και οι τρόποι να σταματήσουμε τον κατήφορο στη βαρβαρότητα.

…για τον τύπο ΙΚΕΑ

Το σκανδιναβικό μοντέλο / Αποτελεσματικότητα και αλληλεγγύη, συναίνεση και θεσμικός πειραματισμός / Μαίρη Χίλσον / μετάφραση: Νίκος Κουμπιάς / επιμέλεια: Θάνος Σαμαρτζής / επιμέλεια σειράς: Θάνος Σαμαρτζής, Νίκος Κουμπιάς / Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2012

Η Σκανδιναβία είναι μια μάλλον μικρή και αραιοκατοικημένη περιοχή στο βόρειο περιθώριο της Ευρώπης. Επί αιώνες, και μέχρι σχετικά πρόσφατα, τις σκανδιναβικές χώρες μάστιζαν η φτώχεια κι η μαζική μετανάστευση στο εξωτερικό. Ωστόσο, από τα μέσα του 20ού αιώνα, η Σκανδιναβία αποτελεί αντικείμενο παγκόσμιου θαυμασμού.
Το διεθνές ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στο περίφημο "σκανδιναβικό μοντέλο", όπως αυτό εκφράζεται στα πεδία της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνικής πρόνοιας και των διεθνών σχέσεων. Το σκανδιναβικό μοντέλο είναι σήμερα συνώνυμο της οικονομικής αποτελεσματικότητας, της πολιτικής συναίνεσης και της κοινωνικής αλληλεγγύης, υπό την εγγύηση και στενή καθοδήγηση του κράτους. Η επιτυχία του μοντέλου οδήγησε και τις πέντε σκανδιναβικές χώρες -Σουηδία, Δανία, Φινλανδία, Νορβηγία, Ισλανδία- στην επίτευξη ενός πολύ υψηλού βιοτικού επιπέδου, σε συνθήκες κοινωνικής ειρήνης.
Παρά την επιτυχία του, το σκανδιναβικό μοντέλο υφίσταται στις μέρες μας τις πιέσεις της παγκοσμιοποίησης, της δημογραφικής γήρανσης και της μετανάστευσης. Αρκετοί θεωρούν ότι είναι μοιραίο να παρακμάσει. Για πολλούς, όμως, η ευελιξία που έχει επιδείξει έως τώρα αποτελεί εχέγγυο για το μέλλον - κι αυτό, χάρη στον μοναδικό σκανδιναβικό συνδυασμό ιδεαλισμού και πρακτικού πνεύματος. Το παρόν βιβλίο μελετά τα κύρια γνωρίσματα του σκανδιναβικού μοντέλου και πώς αυτά εξελίχθηκαν τον τελευταίο αιώνα, ενώ ταυτόχρονα εξετάζει τις μελλοντικές προοπτικές του.

…για αυτόν που θα πει το βιβλίο ήταν καλύτερο

Χόμπιτ / Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν / μετάφραση: Α. Γαβριηλίδη, Χ. Δεληγιάννη / Κέδρος, 2012

O Μπίλμπο Μπάγκινς είναι ένα καλόβολο μεσήλικο χόμπιτ που απολαμβάνει χωρίς ενοχές τις μικρές χαρές της άνετης καθημερινής ζωής: καπνίζει την πίπα του καθισμένος μπροστά στη φωτιά και απολαμβάνει το ωραίο γεύμα του. Η ηρεμία του όμως διακόπτεται ξαφνικά, όταν μια μέρα στο κατώφλι του σπιτιού του εμφανίζονται ο μάγος Γκάνταλφ και μια παρέα νάνων, οι οποίοι κάνουν τα πάντα για να τον παρασύρουν σε μια περιπέτεια με ανυπολόγιστες συνέπειες για όλους.
Το σχέδιό τους είναι να αρπάξουν το θησαυρό που φυλάει ο Δράκος Σμάουγκ (Νοσφιστής), με τον οποίο ο Θόριν Δρύασπις, μέλος της παρέας των νάνων και κληρονόμος του Βασιλείου των Νάνων, έχει ανοιχτούς λογαριασμούς από το παρελθόν.
Ο Μπίλμπο Μπάγκινς δεν έχει καμιά όρεξη να εγκαταλείψει το ειδυλλιακό χωριό του Σάιρ. Όμως, όσον αφορά την καταγωγή του, ο Μπίλμπο είναι κατά το ήμισυ Τουκ, ένα γένος ονειροπόλο, που διψάει για ηρωικά κατορθώματα. Έτσι η προοπτική του ταξιδιού αφυπνίζει τον κρυμμένο εαυτό του και τον ωθεί να συμφωνήσει και να πάρει μέρος σε μια περιπέτεια που ξεπερνάει κάθε φαντασία.
Το προοίμιο της μνημειώδους τριλογίας "Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών" είναι μια ανεπανάληπτη περιπέτεια φαντασίας και συνάμα ένα αξέχαστο ηρωικό παραμύθι που εδώ και πολλές δεκαετίες καθηλώνει και γοητεύει μικρούς και μεγάλους.

…για αυτόν που βλέπει τούρκικα και δεν το λέει

Ο Έλληνας βεζίρης / Έργα και ημέρες του Ιμπραήμ πασά / Έστερ Ντόναλντσον Τζένκινς / μετάφραση: Θεοδώρα Πασαχίδου / Αιώρα, 2012

"Ο παντοδύναμος σουλτάνος των Τούρκων παραχώρησε σ' εμένα, τον Ιμπραήμ, όλη την εξουσία."
Τον 16ο αιώνα η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρίσκεται στο απώγειό της. Εδαφικά εκτείνεται από την Αλγερία μέχρι την Κασπία Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο. Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής ανεβαίνει στο θρόνο και στο πλευρό του αναδεικνύει τον Ιμπραήμ πασά ως τον μεγάλο βεζίρη του. Ο ελληνικής καταγωγής Ιμπραήμ ανεβαίνει ραγδαία τα σκαλοπάτια της ιεραρχίας, αποκτά πρωτοφανή εξουσία και γίνεται πρωταγωνιστής στη διπλωματική σκακιέρα της Ευρώπης.
Ο παντοδύναμος μεγάλος βεζίρης είναι ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα, καθοδηγεί έναν από τους πιο τρομερούς στρατούς που ανέδειξε η Ιστορία, ελέγχει τις αχανείς εκτάσεις της πολυπολιτισμικής αυτοκρατορίας, γίνεται ο ανώτατος διοικητής, διπλωμάτης και στρατηγός. Μέχρι τη στιγμή που μυστηριωδώς δολοφονείται και τα ίχνη του διαγράφονται...
Το βιβλίο αφηγείται τη μυθιστορηματική ζωή του Ιμπραήμ πασά, ρίχνει φως στη σχέση του με τον σουλτάνο, ανασυνθέτει με επιστημονική εγκυρότητα και γλαφυρές λεπτομέρειες τη ζωή και τα ήθη στην Οθωμανική Αυλή, καθώς και την ατμόσφαιρα του πολυτάραχου 16ου αιώνα, όταν η Ευρώπη κλυδωνίζεται από τους ανταγωνισμούς και τις έριδες των Μεγάλων Δυνάμεων και η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισέρχεται δυναμικά στο παιχνίδι της επικράτησης και εξελίσσεται σε ρυθμιστή των ευρωπαϊκών υποθέσεων.

…για τον… ξέρει αυτός ποιον

Περί βλακείας / Ρόμπερτ Μούζιλ / μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας / Ολκός, 2012

"...δεν υπάρχει καμία σημαντική σκέψη, την οποία η βλακεία δεν θα ήξερε πως να χρησιμοποιήσει: είναι ευκίνητη προς όλες τις κατευθύνσεις και μπορεί να φορέσει όλα τα φορέματα της αλήθειας. Η αλήθεια αντιθέτως έχει μόνο ένα φόρεμα και έναν δρόμο για κάθε περίπτωση και βρίσκεται πάντοτε σε μειονεκτική θέση... Αν η βλακεία δεν έμοιαζε σχεδόν απαράλλαχτα με την πρόοδο, το ταλέντο... κανείς δεν θα ήθελε να είναι βλαξ" γράφει ο Ρόμπερτ Μούζιλ το 1931 όταν προσπαθούσε να ορίσει τη βλακεία μέσα από μικρά αφοριστικά κείμενα, πριν ακόμη δώσει σ' αυτά τη μορφή δοκιμίου που τελικά επέλεξε. Εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο, άλλωστε, αφού οι σχέσεις βλακείας-εξυπνάδας και οι μορφές τους είναι συνήθως πολύ συγκεχυμένες.
Στις 11 Μαρτίου του 1937 ο Μούζιλ παρουσίασε το δοκίμιό του "Περί βλακείας" σε μια διάλεξη στη Αυστριακή Εργατική Ένωση με τόση επιτυχία ώστε η διάλεξη να επαναληφθεί στις 17 του ίδιου μήνα.