Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012

Εκτός απροόπτου έρχονται Χριστούγεννα / Μέρος τρίτον / Μουσική & Μουσικοί


Πειραματική μουσική / Michael Nyman / μετάφραση: Δανάη Στεφάνου / επιμέλεια: Δανάη Στεφάνου / Οκτώ, 2012

Το ανά χείρας βιβλίο σκιαγραφεί την ανάδυση μιας αγγλοαμερικανικής κυρίως μουσικής παράδοσης που προέκυψε μέσα από τις ιδέες και τη μουσική του John Cage και διαφοροποιήθηκε ριζικά από τα συντηρητικά αισθητικά πλαίσια της ευρωπαϊκής μεταπολεμικής "αβανγκάρντ". Οι καλλιτέχνες στους οποίους αναφέρεται (Μorton Feldman, Christian Wolff, David Tudor, Fluxus, Cornelius Cardew, AMM, MEV, Αlvin Lucier, Steve Reich, και πολλοί άλλοι) ασχολήθηκαν με τη μουσική ως διαδικασία χωρίς την επιδίωξη ενός τελικού προϊόντος. Διεύρυναν τα όρια της μουσικής συνθέτοντας έργα με ευέλικτη δομή, χρησιμοποιώντας δημιουργικά την τυχαιότητα, την περφόρμανς, τα αυτοσχέδια ηλεκτρονικά συστήματα και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Ο Michael Nyman συγκεντρώνει αυτές τις προσεγγίσεις και καταγράφει για πρώτη φορά την ιστορία τους σε μια ενιαία αφήγηση. To βιβλίο κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση το 1974 και επανεκδόθηκε το 1999, παραμένοντας μέχρι σήμερα η κύρια βιβλιογραφική πηγή για την ιστορία της πειραματικής μουσικής. Αν λοιπόν αυτό ήταν η πειραματική μουσική, τότε ποιο ήταν το πείραμα; Ίσως η συνεχής επαναδιατύπωση της ερώτησης "τι άλλο θα μπορούσε να είναι η μουσική;", η απόπειρα να ανακαλύψουμε τι μας καθιστά ικανούς να βιώνουμε κάτι ως μουσική. Και απ' αυτό, καταλήξαμε στο ότι η μουσική δεν χρειαζόταν να έχει ρυθμούς, μελωδίες, αρμονίες, δομές, ή έστω νότες· ότι δεν χρειαζόταν να συμπεριλαμβάνει όργανα, μουσικούς και ειδικές αίθουσες. Έγινε αποδεκτό ότι η μουσική δεν ήταν κάτι εγγενές σε συγκεκριμένους συσχετισμούς πραγμάτων -σε συγκεκριμένους τρόπους οργάνωσης των ήχων- αλλά ουσιαστικά αποτελούσε μια αντιληπτική διαδικασία την οποία εμείς, ως ακροατές, μπορούσαμε να επιλέξουμε να κατευθύνουμε. Ο "τόπος" της μουσικής μετακινήθηκε από το "εκεί έξω" στο "εδώ μέσα". Αν τελικά υπάρχει κάποιο διαχρονικό μήνυμα μέσα από την περιπέτεια της πειραματικής μουσικής είναι αυτό: τη μουσική τη φτιάχνει η αντίληψή μας. Ήταν μια επαναστατική πρόταση, και ακόμη είναι. Το βιβλίο του Nyman, γραμμένο από έναν άνθρωπο που βίωσε την επανάσταση της πειραματικής μουσικής από πρώτο χέρι, καταφέρνει να συλλάβει το πνεύμα εκείνων των καιρών.


Daniel Barenboim / μετάφραση: Θέμελης Γλυνάτσης / επιμέλεια: Ηρώ Διαμαντούρου, Δήμος Κουβίδης / Αλεξάνδρεια, 2012

"Μια από τις πιο ευφυείς και λεπταίσθητες μαρτυρίες καλλιτεχνικού αυτοστοχασμού."
("Suddeutsche Zeitung")
"O Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ είναι φαινόμενο", δήλωσε ο Βίλχελμ Φουρτβένγκλερ το 1954, όταν γνώρισε τον νεαρό μουσικό. Στα πέντε του χρόνια ο Μπάρενμποϊμ πρωτόπαιξε πιάνο, στα επτά έδωσε την πρώτη του συναυλία και στα έντεκα έλαβε μέρος σε μαθήματα διεύθυνσης ορχήστρας. Μέσα από την αφήγησή του βλέπουμε πώς αυτό το παιδί-θαύμα εξελίχθηκε σ' έναν από τους καλύτερους πιανίστες και διευθυντές ορχήστρας στον κόσμο, με εμφανίσεις και συνεργασίες από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ μέχρι τη Νότια Αμερική, την Άπω Ανατολή και την Αυστραλία. Οι σκέψεις του για το νόημα της μουσικής και της δημιουργίας, την παραγωγή του ήχου (τέμπο, ισορροπία, δυναμική) και τη σημασία της ζωντανής εκτέλεσης και ακρόασης καθιστούν αυτό το βιβλίο ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για κάθε μουσικό και φιλόμουσο. Ιδιαίτερα γοητευτικές είναι οι διηγήσεις του για άλλους μουσικούς, ενώ με τρόπο συναρπαστικό, ιδίως για τους φίλους της όπερας, παρουσιάζεται μεσ' από τα μάτια του το ανέβασμα των έργων του Βάγκνερ στο Μπάυροϊτ και άλλες σκηνές (υπήρξε μάλιστα ο πρώτος αρχιμουσικός που τόλμησε να παίξει Βάγκνερ στο Ισραήλ). Από αυτή την κατεξοχήν μουσική αυτοπροσωπογραφία δεν λείπει ωστόσο η σταθερή έγνοια του Μπάρενμποϊμ για το μέλλον των αραβοϊσραηλινών σχέσεων και την αλληλοκατανόηση των δύο λαών. Σφοδρός επικριτής της ισραηλινής κατοχής στην Παλαιστίνη, ξεκίνησε, μαζί με τον παλαιστίνιο συγγραφέα και φίλο του Έντουαρντ Σαΐντ, ένα γόνιμο διάλογο μαζί με έμπρακτες πρωτοβουλίες, όπως η συνεργασία νέων ισραηλινών και αράβων μουσικών στο εργαστήρι West Eastern Divan.

Glenn Gould / μετάφραση: Στέφανος Θεοδωρίδης / επιμέλεια: Αρετή Μπουκάλα
επιμέλεια σειράς: Περικλής Δουβίτσας / Νεφέλη, 2012

Ο Γκλεν Γκουλντ, ευρέως γνωστός ως πιανίστας, υπήρξε παράλληλα συνθέτης, μουσικοκριτικός, ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός παραγωγός, ενίοτε αρχιμουσικός, ένας άνθρωπος "αναγεννησιακός", όπως του άρεσε να αυτοχαρακτηρίζεται, αλλά και ένας εκστατικά βιωματικός δημιουργός-αναδημιουργός.
Σε αυτή την παρθενική -μετά θάνατον- εμφάνισή του στα ελληνικά, μέσα από σταχυολογημένα κείμενά του που προέρχονται από συνεντεύξεις, άρθρα, διαλέξεις, κριτικές, ένθετα δίσκων, επιστολές, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, ο Γκουλντ προβάλλει ως ο στοχαστής που λίγοι γνωρίζουν ότι υπήρξε. Στην εποχή της άκριτης σκέψης που διανύουμε, οι απόψεις του, διατυπωμένες εδώ και κάποιες δεκαετίες, εξακολουθούν ωστόσο -διαχρονικές και παλλόμενες όπως είναι- να προσκαλούν και να προκαλούν να σκεφτούμε αλλά και να νιώσουμε τα πάντα εκ νέου - ακριβώς όπως και οι περίφημες ηχογραφήσεις του. Πότε "πουριτανός" -όπως επίσης αυτοχαρακτηριζόταν- και πότε ριζοσπάστης, ο Γκουλντ προσπαθεί, και εντέλει καταφέρνει, να συγκεράσει το υποκειμενικό με το αντικειμενικό, το προσωπικό του σύστημα αξιών με το πανανθρώπινο. Με χαρακτηριστικό πάθος, χιούμορ, ειρωνεία, διεισδυτικότητα, αυτοσαρκασμό και αληθινό έρωτα για τη μουσική, γράφει και μιλά για την ηθική, την αισθητική, την ιστορία και το μέλλον της τέχνης αυτής -αλλά και της τέχνης της ηχογράφησης- με αφετηρία και τέρμα πάντοτε τον άνθρωπο.

Υπέροχοι απόκληροι / Λέοναρντ Κοέν / μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς / Κέδρος, 2012

Ένα από τα πρωτοποριακά λογοτεχνικά έργα της δεκαετίας του '60.
Mία από τις πιο προκλητικές και τολμηρές δημιουργίες του Λέοναρντ Κοέν.
Ένα από τα κλασικά αριστουργήματα της καναδικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.
Στο επίκεντρο της πλοκής του έργου βρίσκεται η Κάτερι Τεκακουίθα, μια αυτόχθων Καναδή (Μοϊκανή) αγία της Καθολικής Εκκλησίας, που έζησε κι έδρασε τον 17ο αιώνα, και η παράξενη γοητεία που ασκεί στους συναισθηματικά τραυματισμένους ήρωες που συνθέτουν το αξέχαστο ερωτικό τρίγωνο της ιστορίας: τον ανώνυμο αφηγητή, ειδήμονα περί τη φυλή των Α_____ς που κινδυνεύει με εξαφάνιση, τη γυναίκα του Eντίθ, που αποτελεί ένα από τα τελευταία εναπομείναντα μέλη της εν λόγω εθνότητας, καθώς και τον παθιασμένο, αυταρχικό φίλο τους, τον Φ.
Πρόστυχο, μεγαλειώδες, παράφορο και πνευματώδες, το βιβλίο του Λέοναρντ Κοέν εξερευνά τον τρόπο που ο καθένας από τους ήρωες δρομολογεί ή αναστέλλει την άνευ όρων παράδοση στα ένστικτά του, ακολουθώντας ένα λαβυρινθώδες ταξίδι, στη διάρκεια του οποίου υποδύεται με την ίδια άνεση το ρόλο του αγίου και το ρόλο του ηδονοθήρα. Άλλοτε επώδυνα διασκεδαστικό, άλλοτε ανελέητα βασανιστικό και άλλοτε βίαια συγκινητικό, το "Υπέροχοι απόκληροι" είναι μια κλασική ερωτική τραγωδία, ο πυρακτωμένος λόγος της οποίας προσδίδει λάμψη στην εύφλεκτη ένωση της θρησκευτικής πίστης με τη σεξουαλικότητα που σιγοκαίει στον πυρήνα της.
"Ο Κοέν κατακλύζει τον αναγνώστη με λέξεις, εικόνες, πυροτεχνήματα και αγάπη. Είναι ένα παράφορο, ποιητικό, προσωπικό και κυρίως απολαυστικό μυθιστόρημα."
("Toronto Star")
"Ο αναγνώστης καθίσταται κοινωνός εξαίσιων και φοβερών οραμάτων."
("New York Times")

Η κυρία τραγουδάει τα μπλουζ / Αυτοβιογραφία / Μπίλλυ Χόλιντευ, William Dufty
μετάφραση: Ιουλία Ραλλίδη / Άγρα, 2012

Δεν επιτρέπεται να' χω πονόδοντο, δεν επιτρέπεται να 'χω τρακ, δεν μπορώ να ξεράσω, να με πιάσει αναγούλα, δεν επιτρέπεται να 'χω γρίπη ή πονόλαιμο. Οφείλω να βγαίνω και να 'μαι στις ομορφιές μου, να τραγουδάω καλά και να χαμογελάω, γιατί αλλιώς αλίμονό μου. Γιατί; Είμαι η Μπίλλυ Χόλιντεϋ και έχω περάσει πολλά. [...]
Μου 'χουνε πει πως κανείς δεν λέει την λέξη "πείνα" σε τραγούδι όπως εγώ. Ούτε τη λέξη "αγάπη".
Ίσως και να 'ναι γιατί θυμάμαι τί σημαίνουν τούτες οι λέξεις. Ίσως γιατί είμαι τόσο περήφανη ώστε να θέλω να θυμάμαι τη Βαλτιμόρη και το Ουέλφερ Άιλαντ, το Ίδρυμα Καθολικών και το δικαστήριο Τζέφφερσον Μάρκετ, τον σερίφη μπροστά απ' το σπίτι μας στο Χάρλεμ και τις πόλεις απ' τη μια άκρη της χώρας στην άλλη όπου γέμισα χτυπήματα και ουλές, στη Φιλαδέλφεια και στο Ώλντερσον, στο Χόλλυγουντ και στο Σαν Φρανσίσκο - κάθε γωνιά, πανάθεμά την.
Όλες οι Κάντιλακ και οι μινκ γούνες - και είχα πολλές στη ζωή μου - δεν μπορούν να με κάνουν να τα ξεχάσω. Και σε όλα αυτά τα μέρη , κι απ' όλο αυτό τον κόσμο, ό,τι έμαθα τα λένε τούτες οι δυο λέξεις. Πρέπει να 'χεις φαΐ να φας, πρέπει να 'χεις λίγη αγάπη στη ζωή για να ανεχτείς του καθενός το συναξάρισμα για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεσαι σωστά.
Αυτό που είμαι κι αυτό που θέλω απ' τη ζωή, σ' αυτά τα λόγια κλείνεται.
Το βιβλίο "Η Κυρία τραγουδάει τα μπλουζ" ["Lady Sings the Blues"] είναι η συγκλονιστική και χωρίς αναστολές Αυτοβιογραφία της Billie Holiday, αυτής της θρυλικής φωνής της τζαζ και του σουίνγκ. Γεννήθηκε στις 7 Απριλίου 1915 και πέθανε από τα ναρκωτικά στις 17 Ιουλίου 1959 στη Νέα Υόρκη.
"Η Μαμά και ο Μπαμπάς ήταν ακόμη παιδιά όταν παντρευτήκανε. Αυτός ήταν δεκαοχτώ χρονών, εκείνη δεκάξι κι εγώ τριών", είναι η περίφημη φράση με την οποία ανοίγει το βιβλίο. Η Μπίλλυ Χόλιντεϋ μεγάλωσε στο γκέτο, τα πορνεία και τα αναμορφωτήρια της μαύρης Αμερικής. Στην αυτοβιογραφία της, με μια γλώσσα σκληρή και χωρίς συναισθηματισμούς, καταγράφει την περιπετειώδη ζωή της και το ρατσισμό που τη σκίαζε, τις ιστορίες της με τους άντρες, την ανέλιξή της στο χώρο της μουσικής και της σόου μπίζνες καθώς και τα προβλήματα της με τα ναρκωτικά, τις φυλακίσεις και το κυνηγητό της αστυνομίας που την κατέστρεψε. Όλα αυτά λέγονται με την κοφτή και μάγκικη γλώσσα της Χόλιντεϋ, και διαβάζονται σαν να γράφτηκαν μόλις χτες. Είμαστε δίπλα της από το ντεμπούτο της στα κλαμπ του Χάρλεμ και τη συναναστροφή της με αστέρες του σινεμά μέχρι την απαρχή της τραγικής παρακμής της. Παρακολουθούμε τη στιγμή δημιουργίας του σπαρακτικού "Παράξενου φρούτου" ("Strange Fruit") και άλλων σπουδαίων τραγουδιών της.
Η Μπίλλυ Χόλιντεϋ, με το καταπληκτικό μέταλλο της φωνής της, την ειδική άρθρωση, τον αργόσυρτο ρυθμό και τον μοναδικό τρόπο ερμηνείας της επηρέασε πολύ το στυλ μουσικών της τζαζ. Συνεργάστηκε με μουσικούς όπως οι Benny Goodman, Johnny Hodges, Coleman Hawkins, Ben Webster, Roy Eldridge, συμμετείχε στις ορχήστρες του Count Basie και του Artie Shaw, έπαιξε με τον Duke Ellington, τον Lester Young, τον Buck Clayton, τον Charlie Shavers, τον Oscar Peterson κ.α.
Το βιβλίο μιλάει γενικότερα για το τί σημαίνει να' σαι φτωχός και μαύρος στην Αμερική, για το πώς φτιαχνόταν η μουσική της τζαζ στις δεκαετίες '30 -'40 - κλαμπ, περιοδείες, ηχογραφήσεις, εταιρείες, κτλ. - καθώς και για τον τρόπο που μια "αρρωστημένα διεφθαρμένη κοινωνία κυνήγησε αυτή τη μεγαλοφυΐα της τζαζ σ' ένα αυτοκαταστροφικό αδιέξοδο απ' όπου δεν υπήρχε διαφυγή".
[Την έκδοση συμπληρώνουν ένας αναλυτικός κατάλογος όλων των ηχογραφήσεων της Μπίλλυ Χόλιντεϋ απ' τον Albert McCarthy και μία εισαγωγή κι ένας δισκογραφικός οδηγός των διαθέσιμων σήμερα CD από τον DAVID RITZ καθώς και ένα ένθετο με 31 φωτογραφίες.] 

Life / [Ζωή] / Κιθ Ρίτσαρντς, Τζέιμς Φοξ / μετάφραση: Γιάννης Νένες Το Ροδακιό, 2012

Μύθοι και αλήθειες, ιστορίες πίσω από τους ήχους, τους στίχους και τους τοίχους. Μια κρεμασμένη κιθάρα σάματις να ‘ναι σκουριασμένη καραμπίνα στο ντουβάρι του σπιτιού του παππού του. Περιμένοντας υπομονετικά εκεί τον νεαρό Κιθ Ρίτσαρντς να την πιάσει στα χέρια του, να ρημάξουν τα δάκτυλά του για πρώτη φορά τις χορδές, να ηχήσει η γνωστή Malaguenaκι από εκεί και πέρα να ξεκινήσει μια πέτρα να κυλά που σχεδόν πάνω από πενήντα χρόνια δεν λέει ακόμα να σταματήσει. Ο Κιθ φωτογραφήθηκε κάποτε με μια μπλούζα όπου πάνω της έγραφε «Too Tough to die» και μάλλον αυτή η ατάκα που κάποια στιγμή έγινε και τραγούδι απ’ τους Ramones δεν θα μπορούσε να ήταν η πιο ιδανική για μια από τις σπουδαιότερες rock ‘n rollπερσόνες που πέρασαν ποτέ κιθάρα γύρω από τον ώμο τους. Η αγάπη του για τα παλιά μπλουζ εκείνα του Μισισιπή που οι μαύροι τα κρατούν καλά κρυμμένα, η πρώτη φορά που άκουσε το Heartbreak Hotel του μεγάλου Elvis κι ένιωσε σαν να τον χτύπησαν πέντε μποξέρ συνεχόμενα, η ίδρυση των Rolling Stones, της μεγαλύτερης μπάντας του πλανήτη, που ακόμα δεν λέει να το βάλει κάτω, η σχέση του με τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος και ειδικά εκείνη με τον Τζάγκερ, οι αλήθειες πίσω απ’ τη σύλληψη των σπουδαιότερων τραγουδιών τους, τα ναρκωτικά και οι γυναίκες της ζωής του, τα κάθε λογής ταξίδια που έκανε το κεφάλι και το σώμα του, αλλά πάνω απ’ όλα η μουσική. Αυτό που είχε πάντα νόημα για τον Κιθ Ρίτσαρντς ήταν η μουσική και μόνο η μουσική, η ανακάλυψη καινούργιων τρόπων παιξίματος της κιθάρας, η εξερεύνηση των τραγουδιών και τα ίδια τα τραγούδια καθεαυτά. Όλα τα υπόλοιπα ήταν απλά παρελκόμενα, όλα τα υπόλοιπα απλά τον συνόδευαν, ο Κιθ Ρίτσαρντς όμως ήταν εκείνος που συνόδευε και συνοδεύει πάντα τη μουσική του. Η αυτοβιογραφία του με τίτλο «Life» που κυκλοφόρησε απ’ τις εκδόσεις Ροδακιό σε μετάφραση Γιάννη Νένε, εγκαινιάζοντας για τον οίκο τη σειρά«λατέρνατιβ», (αναμένουμε και τα επόμενα εκδοτικά τους εγχειρήματα), είναι μια μουσική ιστορία γραφόμενη με τον πιο απλό, σαρκαστικό και πάνω απ’ όλα χιουμοριστικό τρόπο. Ο Κιθ γράφει λες και μιλάει στον κολλητό του, σε σένα, τον οπαδό και ακόλουθο των Stones, δίχως φιοριτούρες, δίχως εξυπνακίστικες μπλαζέ περιγραφές, μιλάει για τη ζωή του που είναι η μουσική. Ο Γιάννης Νένες απ’ την άλλη ακολουθεί έναν εξαιρετικό μεταφραστικό τρόπο και ειδικά στην αργκό καθώς και στις μουσικές ορολογίες όπου και τις μονιάζει με την σύγχρονη ελληνική διάλεκτο εύστοχα. Δεν ξέρω αν είστε φαν των Rolling Stones και ειδικά του Κιθ Ρίτσαρντς όπως εγώ αλλά το βιβλίο σε μπάζει σ’ ένα μουσικό σύμπαν όπου μόνο να βγεις δεν θέλεις. Θες να ξαναθυμηθείς τους δίσκους των Stones, να χωθείς στα μπλουζ της Νέας Ορλεάνης, να ξανακούσεις τους X-pensive Winos, την μπάντα που έφτιαξε ο Κιθ, να μαγειρέψεις την συνταγή με τα λουκάνικα και τον πουρέ που δίνει ο Κιθ μέσα στο βιβλίο!!!, να παίξει για χιλιοστή φορά το Exile on main street στο πικάπ, να συνεχίσεις το βιβλίο μέχρι να φτάσεις στις περίπου 700 σελίδες του και να πεις απλά στο τέλος… Keith Richards is the man!!! 
Γιάννης Ζελιαναίος

Mick Jagger / Φίλιπ Νόρμαν / μετάφραση: Σέβη Σπυριδογιαννάκη / Ψυχογιός, 2012

Εβδομήντα χρονών με πυκνά μαλλιά, ωμή ακατέργαστη γοητεία, ταλέντο που συγκλονίζει. Φρόντμαν σε ένα από τα πιο σημαντικά γκρουπ όλων των εποχών. Μουσική ιδιοφυΐα. Μια ιλιγγιώδης καριέρα που διασχίζει τέσσερις δεκαετίες. Μια μαρτυρία, μια κατάθεση και μια σφραγίδα στο βρετανικό γκλάμουρ. Ο άνθρωπος που ενσαρκώνει με τρόπο απόλυτο τον ημίθεο της ροκ κουλτούρας.
Ο κορυφαίος βιογράφος Φίλιπ Νόρμαν μας παρουσιάζει το πορτρέτο ενός ζωντανού θρύλου. Η διαδρομή από το προαύλιο ενός επαρχιακού σχολείου μέχρι την αναίτια εφηβική επανάσταση και, τελικά, τη μεταμόρφωση σε παγκόσμιο ροκ είδωλο. Ο μύθος του αδιαφιλονίκητου ηγέτη των Ρόλινγκ Στόουνς ξεδιπλώνεται μπροστά μας με μια εντυπωσιακή αμεσότητα και χωρίς ίχνος λογοκρισίας.
Τα σκάνδαλα, οι παρεξηγήσεις, οι αιώνιες φήμες, οι ορδές από έξαλλες θαυμάστριες, η φαντασίωση και το δόγμα του "sex and drugs and rock 'n' roll", το γούστο και η εκλέπτυνση, η ευλογία και το ξόρκι ενός χαμαιλέοντα της κοινωνικής ζωής, ο τίτλος του ιππότη, η λατρεία, η δόξα. Πίσω και πέρα απ' όλα αυτά, το χάρισμα ενός μεγάλου, αυθεντικού καλλιτέχνη. Αυτό το αποκαλυπτικό χρονικό αποτελεί και το πιο ταιριαστό αφιέρωμα σε μιαν απαράμιλλη ιδιοφυΐα, σε έναν Καζανόβα, Αντίχριστο και θεό, ο οποίος, αρμενίζοντας σε μια θάλασσα από γούνινα χαλιά, πραγματοποίησε με χαρακτηριστική άνεση τα όνειρα χιλιάδων ροκάδων, γνήσιων ή μη, και κέρδισε τη μακροζωία, μια συναυλία ή μια γιορτή που δεν έχει τέλος


Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960): πενήντα χρόνια μετά / Πρακτικά συνεδρίου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 12-13 Νοεμβρίου 2010 / Συλλογικό έργο / Νικολαΐδης Μ. - Edition Orpheus, 2012

Περιεχόμενα:
- Απόστολος Κώστιος, "Το οδοιπορικό μιας έρευνας. Μετάβαση από το 'πλην' στο 'συν', από το 'συν' στο 'διά' και τέλος στο 'επί'".
- Νίκος Μαλιάρας, "Ο Δημήτρης Μητρόπουλος με ημερομηνία λήξεως ή μια διαδρομή χωρίς τέλος; Οι προσπάθειες ενός συνθέτη να ανακαλύψει την ταυτότητά του σε μια περίοδο αναζητήσεων"
- Ιωάννης Φούλιας, "Η σονάτα 'Η ψυχή μου' του Δημήτρη Μητρόπουλου και η θέση της στην ευρύτερη εργογραφία του συνθέτη"
- Σοφία Κοντώση, "Η 'Κασσιανή' του Δημήτρη Μητρόπουλου σε ενορχήστρωση του Νίκου Σκαλκώτα. Ένα νεοευρεθέν αυτόγραφο"
- Χάρης Ξανθουδάκης, "Σαιμπεργκικές επιδράσεις στη μουσική του Μητρόπουλου"
- Αθανάσιος Τρικούπης, "Δημήτρης Μητρόπουλος: Passacaglia, Intermezzo e Fuga για πιάνο (1924). Μια αναλυτική αποτίμηση της συνθετικής πρακτικής"
- Κώστας Τσούγκρας, "Ανάλυση του 'Κομματιού για πιάνο Ι' (Klavierstuck I) του Δημήτρη Μητρόπουλου"
- Γιώργος Σακαλλιέρος, "Το έτος 1928 του κ. Μητρόπουλου και το Concerto Crosso: όψεις μιας συνθετικής και καλλιτεχνικής μεταστροφής"
- Αναστασία Σιώψη, "Η μουσική του Μητρόπουλου για το αρχαίο δράμα"
- Νικόλαος Αθ. Μάμαλης, "Τα μουσικά χειρόγραφα του Δημήτρη Μητρόπουλου για τον 'Ιππόλυτο στεφανηφόρο', οι αντιδράσεις και η σημασία της μουσικής του στην πρόσληψη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου των νεώτερων χρόνων"
- Γιάννης Μπελώνης, "Η στάση της κριτικής στην Ελλάδα έναντι του συνθετικού έργου του Δημήτρη Μητρόπουλου"
- Γιάννης Σαμπροβαλάκης, "Εκδόσεις έργων του Δημήτρη Μητρόπουλου: προβλήματα και προοπτικές"
- Στάθης Α. Αρφάνης, Γιώργος Μανιάτης, "Ο Δ. Μητρόπουλος και το ήθος της ερμηνείας"
- Μάρκος Τσέτσος, "Ο Μητρόπουλος από τη σκοπιά της θεωρίας της μουσικής αναπαραγωγής του Adorno"
- Τάσος Κολυδάς, "Το ρεπερτόριο της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης με μαέστρο τον Δημήτρη Μητρόπουλου"
- Michael Schwalb, "Η μουσική κληρονομιά του Δημήτρη Μητρόπουλου στην Κολωνία"
- Νίκος Χριστοδούλου, "Ο Δημήτρης Μητρόπουλος ως πιανίστας-μαέστρος"
- Χρίστος Παπαγεωργίου, "Η στάση του Δημήτρη Μητρόπουλου απέναντι στην κριτική από τη θέση του Μητρόπουλου ως πιανίστα, συνθέτη και μαέστρου"
- Πάνος Βλαγκόπουλος, "Ο μοντερνισμός του Μητρόπουλου"
- Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, "Ο Δημήτρηας Μητρόπουλος ως δάσκαλος"
- Χρήστος Ηλ. Κολοβός, "Δημήτρης Μητρόπουλος - Κωνσταντίνος Κυδωνιάτης?σχέση άδολης φιλίας, δασκάλου και μαθητή, Θεού και πιστού. Μια σχέση ζωής".
- Κωνσταντίνος Δ. Κακαβελάκης, "Ο Δημήτρης Μητρόπουλος και η μουσική έρευνα της ζωής"
- Σπύρος Σακκάς, "Δημήτρης Μητρόπουλος: Το ήθος του καλλιτέχνη, η μεγάλη θεότητα της τέχνης"
- Θάνος Κωνσταντινίδης, "Δημήτρης Μητρόπουλος και Θανάσης Απάρτης: η ιστορία μιας προτομής".
Μια ζωή στη μουσική

Το τουρκικό μακάμ / Μουράτ Αϋντεμίρ / μετάφραση: Σοφία Κομποτιάτη / επιμέλεια: Σοφία Κομποτιάτη / Fagotto, 2012

Τα τελευταία είκοσι χρόνια μουσικοί και ερευνητές στην Ελλάδα έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις μουσικές παραδόσεις της Ανατολής και πολύ περισσότερο για τη λόγια μουσική της καθ’ ημάς Ανατολής. Παρόλα αυτά, από την ελληνική βιβλιογραφία λείπει ένα βιβλίο/σύγγραμμα για τη θεωρία της μουσικής αυτής. Το βιβλίο "Το τουρκικό μακάμ" του κορυφαίου Τούρκου δεξιοτέχνη Μουράτ Αϋντεμίρ παρουσιάζει με εύκολο και κατανοητό τρόπο εξήντα μακάμ της κλασικής τουρκικής μουσικής παράδοσης. Πρόκειται για ένα θεωρητικό βιβλίο πρακτικό, γραμμένο με σαφήνεια και σε γλώσσα κατανοητή, το οποίο, δεν απευθύνεται στο ειδικό ή μυημένο αναγνωστικό κοινό. Τα δύο CDς τα οποία συνοδεύουν την έκδοση περιλαμβάνουν αυτοσχεδιασμούς του συγγραφέα, αλλά και συνθέσεις από το ρεπερτόριο της κλασικής τουρκικής μουσικής τις οποίες ερμηνεύει ο ίδιος. Η μετάφραση του βιβλίου αυτού στην ελληνική γλώσσα θα εμπνεύσει μουσικούς από διαφορετικές μουσικές παραδόσεις και στιλ και θα συμβάλλει στην κατανόηση της τροπικής μουσικής και της μουσικής κουλτούρας της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου. Το βιβλίο αυτό είναι το πρώτο που μεταφράζεται στην Ελλάδα για τη θεωρία της κλασικής τουρκικής μουσικής, συμπληρώνοντας έτσι ένα σημαντικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία και, χωρίς καμία αμφιβολία, θα αποτελέσει ένα απαραίτητο εκπαιδευτικό εργαλείο σε μουσικούς και καθηγητές.

Συνοδεία εγχόρδων / Μονόλογος / Τάκης Τζίφας / Το Ροδακιό, 2012

Ποιος είναι ο Τάκης Τζίφας μας λέει εδώ ο δημοσιογράφος Γιώργος Κοντογιάννης, εκδότης του περιοδικού "Λαϊκό Τραγούδι": "Πρωτοσυναντηθήκαμε με τον Τάκη Τζίφα στις αρχές της δεκαετίας του '70 ως θαμώνες στο κέντρο Χάραμα, όπου τραγουδούσε ο Βασίλης Τσιτσάνης. Όλοι ξέραμε ότι ο Τάκης είχε από πολύ νέος το μεγάλο προνόμιο να είναι στενός φίλος του Τσιτσάνη. Και, ω! του θαύματος, ο πολύ δύσκολος στις φιλίες του Τσιτσάνης βρήκε τον πιο ωραίο τρόπο να εκφράσει την αγάπη του για τον -νεαρό, βέβαια το 1974- Τάκη. Του έγραψε το τραγούδι "Ο Τακατζίφας", που το εξέδωσε σε δίσκο την ίδια χρονιά με την υπέροχη φωνή της Μοσχολιού. Στο μικρό, δικό μας κύκλο του λαϊκού τραγουδιού, ο Τάκης έγινε θρύλος: ο Τσιτσάνης είχε από την εποχή του Δαλαμάγκα να γράψει τραγούδι για συγκεκριμένο πρόσωπο!
Μου ήταν πολύ ελκυστική η ιδέα να γράψω κάτι για τη ζωγραφική του Τάκη Τζίφα: για τα υπέροχα λαϊκά πάλκα (που έκανε στη δεκαετία του '80) και για τα πορτρέτα με τις όμορφες του Τσιτσάνη, Ζαΐρα Γκιουλμπαχάρ (που ζωγραφίζει τα τελευταία χρόνια). Επίσης είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν πολλά να ειπωθούν για τα ιδιαιτέρως εμπνευσμένα και πανέμορφα κείμενα με τα οποία μας ξάφνιασε στη δεκαετία του 2000.
Όμως προτίμησα να αναφερθώ στο γεγονός του τραγουδιού, όχι μόνο γιατί ο Τζίφας δεν το αναφέρει ποτέ, ούτε επειδή, τα τελευταία χρόνια, προσωπικά έχω μια επιφυλακτικότητα για τις "απόψεις" και τις "αναλύσεις", προτιμώντας τα γεγονότα και τα ντοκουμέντα. Πιο πολύ απ' όλα στον Τσιτσάνη και στο λαϊκό τραγούδι. Και νομίζω πως και το βιβλίο του αυτό, οφείλεται στο ότι ο Τζίφας υπήρξε ένας θαμώνας -με την πιο ωραία σημασία της λέξης- των μπουζουκιών. Θαμώνας εστέτ και λαϊκός."
Οι φωτογραφίες εγχόρδων που πλαισιώνουν τη ζωγραφιά του Τάκη Τζίφα στο εξώφυλλο έγιναν στο "Οργανοποιείο" που έχουν ο Μπάμπης Κλεφτόγιαννης και ο Τάσος Κατσίφης (Καυκάσου 1, Κυψέλη). Στο μπουζούκι της πρώτης σειράς βλέπουμε τα ευλογημένα αρχικά του Μανώλη Χιώτη.