Ποτέ μην κρίνεις ένα βιβλίο απ' τον τίτλο...

Γιάννης Μαριδάκης

Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι όλοι,

Χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες στη Μέση Ανατολή: Αφηγήσεις 1941-1946

Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2010

Άμα ήθελε να κάτσει ο ήλιος, υψωνόντανε τα ζέπελιν πάνω -πενήντα, εξήντα, εκατό ζέπελιν- για να μην μπορούνε τα αεροπλάνα να κατέβουνε χαμηλά και να ρίξουνε και άμα το γερμανικό αεροπλάνο χτυπούσε πάνω στο σύρμα ενός τέτοιου ζέπελιν έπαιρνε φωτιά... Tα ζέπελιν τα είχαμε για εμπόδιο, για να κρατούνε τα γερμανικά ψηλά και να μπορούνε να τος ρίχτουνε τα αντιαεροπορικά. Eν τω μεταξύ πάνω από το ύψος των ζέπελιν υπήρχανε τα καταδιωκτικά νυχτός που είχανε την κυριαρχία του αέρα μέχρι πάνω, που το βομβαρδιστικό δεν μπορεί να πάει, όταν είναι φορτωμένο... Και τα στριμώχνανε μεταξύ ζέπελιν και καταδιωκτικών και τα ρημάζανε...
[Μαρτυρία του Στέλιου Πετρή]

Οι μαρτυρίες που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο καταγράφουν τις δύσκολες καταστάσεις που πέρασαν χιλιάδες Χιώτες, οι οποίοι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους ως πρόσφυγες κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Συνθήκες πείνας και ανέχειας, νυχτερινές, παράνομες αποδράσεις από το νησί, επικίνδυνα ταξίδια με καΐκια και προορισμό την Κύπρο, ο στρατός της Μέσης Ανατολής, οι προσφυγικοί καταυλισμοί, το μέτωπο, τα κινήματα, τα σύρματα, ο Ιερός Λόχος. Όλα αυτά αποτέλεσαν πορεία ζωής για ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούσαν καν να τα φανταστούν. Ευτυχώς πολλοί από αυτούς κατάφεραν να επιστρέψουν και μερικοί δέχτηκαν να καταγραφούν οι ενθυμήσεις τους. Ίσως κάποτε χρησιμεύσουν ως "πιλότοι" στις ζωές άλλων.

Νίκος Χουλιαράς

Στο σπίτι του εχθρού μου
Νεφέλη, 1995

« Μετά από μια ώρα μ’ ανέβασαν στον τρίτο όροφο, σε θάλαμο κανονικό με δυο κρεβάτια, γιατί, όπως είπε ο γιατρός, αυτή η υπερκοιλιακή μαρμαρυγή που με ταλαιπωρούσε τόσες ώρες, δεν έλεγε ακόμη να αναταχθεί.
Ο θάλαμος εκείνος φωτιζόταν ελάχιστα κι απέπνεε ένα κλίμα αποξένωσης, θερμότητας και σιωπής: εκείνης της απόλυτης σιωπής που διαστέλλει απίστευτα το χρόνο των αρρώστων».

Απόσπασμα από το βιβλίο

Σωτήρης Δημητρίου
Η βραδυπορία του καλού
Διηγήματα
Εκδόσεις Πατάκη, 2001

Πρόσωπα αγαπάμε, πρόσωπα αποστρεφόμαστε, πρόσωπα νοσταλγούμε. Το πρόσωπο, αυτή η τόσo φανερή μα και τόσο κρυμμένη γεωγραφία της ανθρώπινης ψυχής, διατρέχει πότε φανερά και πότε έμμεσα τα διηγήματα αυτής της συλλογής

Ντανιέλ Τσαβαρία
Αν με ξαναδείτε γράφτε μου
μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος
Opera, 1998

Στην Κούβα, οι Χινετέρας είναι νεαρές κοπέλες που κυνηγάνε τον πλούσιο τουρίστα με την ελπίδα να τις συντηρήσει για κάποιο χρονικό διάστημα ή, αν έχουν μεγάλη τύχη, να τους προτείνει γάμο.
Η Αλίσια εφαρμόζει μία εντελώς δική της μέθοδο που συνίσταται στο να φορά ένα πολύ μελετημένο σορτς και να βγαίνει στους δρόμους πάνω στο ποδήλατό της...
Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνει να αλιεύσει έναν κάποιο Χουανίτο που δείχνει να είναι -εκτός από νέος, ωραίος και έξυπνος-, πολυεκατομμυριούχος.
Αρχίζει να ζει σ’ ένα ονειρεμένο περιβάλλον με όλες τις επίγειες ανέσεις, μέχρις ότου αντιλαμβάνεται ότι ο Χουανίτο δεν είναι διόλου αφελής, πόσο μάλλον πολυεκατομμυριούχος. Δεν αργούν να συνθέσουν ένα περίεργο δίδυμο, καινοτόμο περί τα σεξουαλικά, μέχρις ότου πληροφορείται ότι κι άλλα πρόσωπα βρίσκονται μπλεγμένα στη σχέση της με τον Χουανίτο και την "παρακολουθούν" εκ του ασφαλούς...

Νίκος Κοκοβλής, Αργυρώ Κοκοβλή
Άλλος δρόμος δεν υπήρχε
Αντίσταση, εμφύλιος, προσφυγιά
Πολύτυπο, 2002

Ο Νίκος και η Αργυρώ ζωντανεύουν σ' αυτό το βιβλίο την περιπετειώδη ζωή τους. Μέσα από τα προσωπικά τους βιώματα αναδεικνύονται οι βασικές πτυχές της ζωής στη χώρα μας, και ιδιαίτερα στην Κρήτη, σε μια περίοδο η οποία καλύπτει περίπου ογδόντα χρόνια. Πολλές φορές τα γεγονότα είναι τόσο απίστευτα που φαίνονται μυθιστορηματικά: Μέσα στις συνθήκες του φοβερού ψυχρού πολέμου με περιπλανήσεις σε φουρτουνιασμένες θάλασσες και σε χώρες άγνωστες, καταφέρνουν να φθάσουν στη χώρα των ονείρων τους, την πρώην Σοβιετική Ένωση. Που κι εκεί θα ποτιστούν με πίκρες, όταν θα διαπιστώσουν ότι η πραγματικότητα σ' αυτή τη χώρα που οικοδομεί το σοσιαλισμό, είναι εντελώς διαφορετική από τα οράματα για τα οποία εκείνοι αγωνίστηκαν. [...]