Ποιος ήταν ο Σπινόζα; Αυτή η θαρραλέα μορφή του 17ου αιώνα, αυτός ο μεγαλοφυής φιλόσοφος που με το έργο του επηρέασε την παγκόσμια σκέψη, και ο οποίος σε ηλικία εικοσιτριών ετών μετατράπηκε σε αποσυναγωγό για ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ, καθώς και για την ίδια του την οικογένεια; Ποιά ήταν η εσωτερική του ζωή; Σε τι οφειλόταν, ακριβώς δύο αιώνες αργότερα, η έλξη που άσκησε στον "φιλόσοφο" των Ναζί ο Σπινόζα; Γιατί λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη του, αλλά δεν έκαψαν τα βιβλία του; Ποιό ήταν το "πρόβλημα Σπινόζα" στο οποίο αναφερόταν; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια τον ψυχίατρο και μυθιστοριογράφο Ίρβιν Γιάλομ. Στο συναρπαστικό καινούργιο του μυθιστόρημα, "Το πρόβλημα Σπινόζα", δεν εξανθρωπίζει μόνο τον φιλόσοφο αλλά αποκαλύπτει την αφετηρία και το νόημα αυτής της ισχυρής μα αινιγματικής εμμονής.
Εστιάζει το βλέμμα του στον Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ τον Ναζί ιδεολόγο που ευθυνόταν κυρίως για το διανοητικό πρόγραμμα του κόμματος του. Ο Ρόζενμπεργκ κατατρύχεται από την πνευματική κληρονομιά του ήρωα του, του Γκαίτε, από την στιγμή που ανακαλύπτει ότι ο ποιητής έτρεφε θαυμασμό για τον Σπινόζα: Έναν αποσυναγωγό Εβραίο, που η κοινότητα του τον κατηγόρησε ως αιρετικό και για τον οποίο ο Ρόζενμπεργκ νοιώθει σεβασμό και απώθηση μαζί.
Με τους παράλληλους βίους του Σπινόζα και του Ρόζενμπεργκ, Ο Γιάλομ ρίχνει ένα διεισδυτικό βλέμμα στους κινδύνους που ελλοχεύουν στην αναζήτηση της σοφίας και στις συμφορές που ακολουθούν όποιον είναι αρκετά θαρραλέος- ή αρκετά ανόητος- ώστε να αποπειραθεί να ζήσει σαν φιλόσοφος.
TΟ Τζορτζ Στάινερ επιχειρώντας μια επισκόπηση του χώρου της διδασκαλίας, πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά του θέματος διακρίνοντας τρεις απόψεις για τη γνήσια διδασκαλία: η πρώτη μιλάει για τη μετάδοση ενός εξ αποκαλύψεως λόγου (ο δάσκαλος της Τορά, ο ερμηνευτής του Κορανίου, ο σχολιαστής της Καινής Διαθήκης). Η δεύτερη άποψη είναι ακριβώς η αντίθετη: η διδασκαλία γίνεται μόνο μέσα από το προσωπικό παράδειγμα (ο Σωκράτης, ο Χριστός και οι απόστολοι διδάσκουν με την ίδια τους την ύπαρξη). Η τρίτη άποψη θέλει τη διδασκαλία σχέση δύναμης, μορφή βίας, όπου ο δάσκαλος έχει ψυχολογική, κοινωνική αλλά και σωματική εξουσία (ακραίο παράδειγμα το "Μάθημα" του Ιονέσκο). Από την άλλη πλευρά υπάρχουν δάσκαλοι που, όταν κρίνουν ότι δεν υπάρχουν άξιοι παραλήπτες του πολύτιμου κληροδοτήματος, αρνούνται να διδάξουν το παραμικρό. Σαν επιδέξιος και έμπειρος οδηγός στο λαβύρινθο της γνώσης, ο Στάινερ αποχαιρετά την πανεπιστημιακή καριέρα του ξεναγώντας μας, με τη συναρπαστική αφηγηματική του ικανότητα στον αχανή κόσμο της διδασκαλίας, μιλώντας μας για τους επιφανέστερους εκπροσώπους της, δασκάλους και μαθητές, μες στους αιώνες.
