«Λισαβόνα» του Fernando Pessoaμετάφραση: Γιάννης Σουλιώτης
Ροές, 2011
Ανάμεσα στις είκοσι πέντε και πλέον χιλιάδες σελίδες που βρέθηκαν καταχωνιασμένες στο περίφημο πλέον μπαούλο του Πεσσόα, ήταν κι αυτές που αναφέρονταν στα αξιοθέατα της Λισαβόνας. Ο Πεσσόα είχε σχεδιάσει ένα σύνολο τουριστικών οδηγών για ολόκληρη την Πορτογαλία, με τίτλο "Όλα για την Πορτογαλία", αλλά τελικά δημιούργησε μόνο έναν για την πόλη του, τον οποίο και έγραψε στα αγγλικά, το 1925. Ο τουριστικός αυτός οδηγός ανακαλύφθηκε ανάμεσα στα χαρτιά του το 1980 και είδε το φως της δημοσιότητας στη Λισαβόνα μόλις το 1992.
Είναι ένας χρήσιμος οδηγός ακόμα και για τον σημερινό επισκέπτη, αφού τα περισσότερα από τα αξιοθέατα που περιγράφει ο Πεσσόα είναι πάντα στην ίδια θέση. Ο Πεσσόα μάς παίρνει από το χέρι και, με πολύ απλή γλώσσα, μας παρουσιάζει "τη Λισαβόνα του". Περιδιαβαίνουμε μαζί του μια πόλη με υπέροχη πνευματική, αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική κληρονομιά, και συγχρόνως ανακαλύπτουμε τους «ετερωνύμους του» που κρύβονται πίσω από κάθε γωνιά της, αλλά και τον «ορθώνυμο», τον ίδιο τον Πεσσόα, ο οποίος έβαλε σε τούτο το σύντομο κείμενο όλη του την ψυχή, την ποιητική φωνή του και την περηφάνια του για τον πολιτισμό, τους κήπους, τα αγάλματα, τα κτίρια, τις εκκλησίες, τα μουσεία, τα θέατρα, τις βιβλιοθήκες, τις φυλακές, τις εφημερίδες, τους Πορτογάλους, τη Λισαβόνα - που είναι γι’ αυτόν ολόκληρη η Πορτογαλία.
«Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα. Μια μαρτυρία», του Antonio Tabucchiμετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης
Άγρα, 2010
Σε ποιον και κάτω από ποιες συνθήκες διηγείται ο Περέιρα τον πιο κρίσιμο μήνα της ζωής του, τον μοιραίο εκείνο Αύγουστο του 1938; Αυτό δεν αποκαλύπτεται ποτέ, ο αναγνώστης αφήνεται να κάνει τις δικές του υποθέσεις. Ο Περέιρα όμως είναι ένας εξαιρετικά ακριβής μάρτυρας και με μια πεισματάρικη σχολαστικότητα αφηγείται, σαν να καταθέτει σε κάποιο δικαστήριο, μια τραγική στιγμή της ύπαρξής του αλλά και της ιστορίας της Ευρώπης. Στο πλαίσιο του πορτογαλικού σαλαζαρισμού, του ιταλικού φασισμού και του ισπανικού εμφύλιου πολέμου, η συγκινητική ιστορία της συνειδητοποίησης ενός μοναχικού και δυστυχούς ηλικιωμένου δημοσιογράφου.
Λισαβόνα, 1938. Η καταπιεστική δικτατορία του Σαλαζάρ, η θύελλα του επερχόμενου ισπανικού εμφυλίου, ο ιταλικός φασισμός στο βάθος. Ο Περέιρα είναι ένας πρώην δημοσιογράφος του άστυνομικού ρεπορτάζ στον όποιο έχουν εμπιστευτεί την πολιτιστική σελίδα μιας μέτριας απογευματινής εφημερίδας, της Λισμπόα. Ο Περέιρα έχει μια θανατερή αντίληψη της κουλτούρας: άγαπά τα νεκρώσιμα εγκώμια των συγγραφέων που αποβιώνουν, τη λογοτεχνία του παρελθόντος, τις γραμμένες από πριν νεκρολογίες. Στο πρόσωπο του Μοντέιρο Ρόσσι, ενός νεαρού ιταλικής καταγωγής, και της αρραβωνιαστικιάς του Μάρτα, βρίσκει δύο παράξενους όσο και αταίριαστους συνεργάτες. Μιά συνεργασία που θα οδηγήσει στην ανατροπή της ζωής του γέρου δημοσιογράφου, σε μια έντονη εσωτερική επίπονη συνειδητοποίηση.
Με αυτές τις σελίδες έντονου πολιτικού και άνθρωπιστικού ύφους, με αυτή τη σπαρακτική φιγούρα του πρωταγωνιστή που θα παραμείνει αναλλοίωτη στη μνήμη του αναγνώστη, ο Ταμπούκι μας έδωσε ενα μεγάλο μυθιστόρημα για τη λογική του παρελθόντος μας η οποία μπορεί να εξηγεί τέλεια και τη λογική του άβέβαιου παρόντος μας.
Λισαβόνα, 1938. Η καταπιεστική δικτατορία του Σαλαζάρ, η θύελλα του επερχόμενου ισπανικού εμφυλίου, ο ιταλικός φασισμός στο βάθος. Ο Περέιρα είναι ένας πρώην δημοσιογράφος του άστυνομικού ρεπορτάζ στον όποιο έχουν εμπιστευτεί την πολιτιστική σελίδα μιας μέτριας απογευματινής εφημερίδας, της Λισμπόα. Ο Περέιρα έχει μια θανατερή αντίληψη της κουλτούρας: άγαπά τα νεκρώσιμα εγκώμια των συγγραφέων που αποβιώνουν, τη λογοτεχνία του παρελθόντος, τις γραμμένες από πριν νεκρολογίες. Στο πρόσωπο του Μοντέιρο Ρόσσι, ενός νεαρού ιταλικής καταγωγής, και της αρραβωνιαστικιάς του Μάρτα, βρίσκει δύο παράξενους όσο και αταίριαστους συνεργάτες. Μιά συνεργασία που θα οδηγήσει στην ανατροπή της ζωής του γέρου δημοσιογράφου, σε μια έντονη εσωτερική επίπονη συνειδητοποίηση.
Με αυτές τις σελίδες έντονου πολιτικού και άνθρωπιστικού ύφους, με αυτή τη σπαρακτική φιγούρα του πρωταγωνιστή που θα παραμείνει αναλλοίωτη στη μνήμη του αναγνώστη, ο Ταμπούκι μας έδωσε ενα μεγάλο μυθιστόρημα για τη λογική του παρελθόντος μας η οποία μπορεί να εξηγεί τέλεια και τη λογική του άβέβαιου παρόντος μας.
Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα του Πασκάλ Μερσιέμετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
Ψυχογιός, 2006
Όταν ο Ράιμοντ συναντάει τυχαία μια νεαρή γυναίκα σε μια γέφυρα, γοητεύεται από τη γλώσσα της, εγκαταλείπει ξαφνικά τη δουλειά του και φεύγει με το νυχτερινό τρένο για την Πορτογαλία. Ο Ράιμοντ θα γνωρίσει μέρη, ανθρώπους, γυναίκες, συνήθειες, βιβλία αλλά το κυριότερο: σκέψεις, ιδέες, επιθυμίες, ακόμη και τον ίδιο το θάνατο. Ένα εξαιρετικά λεπτοδουλεμένο λογοτεχνικό έργο που οδηγεί τον αναγνώστη σ' ένα μαγευτικό ταξίδι στην Ευρώπη καθώς και στην ανθρώπινη σκέψη, τις ευαισθησίες και τα συναισθήματα. Μια γνήσια αναγνωστική απόλαυση!
